ଓଡ଼ିଶାର ରଜ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଗଣପର୍ବ । ଏହାକୁ ସାଂସ୍କୃତିକ ପର୍ବ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପର୍ବକୁ ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଝିଅ ଉଲ୍ଲାସର ସହିତ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି । ପହିଲି ରଜର ପୂର୍ବ ଦିନ ଭାଇମାନେ ଦୋଳି ବାନ୍ଧିବା ସହ ଝିଅ ମାନେ ମେହେନ୍ଦି ଲଗାଇ ସଜ ହେଉଥିଲେ । ଘରେ ଘରେ ବିରି ଚାଉଳ ଭିଜେଇ ମାଆ ମାନେ ପିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଲାଗି ଯାଇଥିଲେ ।ରଜର ପ୍ରଥମ ଦିନ ଅର୍ଥାତ ପହିଲି ରଜ, କରୋନା କଟକଣା ଭିତରେବି ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ପାଳିତ ହୋଇଛି
।
ଘରେ ରହି ରଜର ମଜା ନେଉଛନ୍ତି ଆବଳବୃଦ୍ଧବନିତା। ଏଥର ରଜ ଫିକା ପଡ଼ିଥିଲେ ମଧ୍ୟ କାହାରି ମନରୁ କମିନି ଉତ୍ସାହ । ବର୍ଷା ଭିଜା ପହଲି ରଜର ମଜା ଉଠାଉଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାବାସୀ । ରଜ ଏମିତି ଏକ ପର୍ବ, ଯେଉଁଠି କୁଆଁରୀ ଝିଅମାନେ ବିଭିନ୍ନ ବିଧି ମାନି ଚାଲିଥାନ୍ତି । ଏହି ଦିନ ସେମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ବି କାମ କରିବାକୁ ଦିଆଯାଇ ନଥାଏ।
ରଜ ତିନିଦିନ କୌଣସି ଜିନିଷ କଟା ବଟା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ରାତି ପାହାନ୍ତାରୁ ଉଠି ଗାଧୋଇ ଥାନ୍ତି। ନୂଆ ଡ୍ରେସ ପିନ୍ଧି ପାଦରେ ଅଳତା ଲଗାଇ ଦୋଳି ଖେଳି ମଉଜ କରିଥାନ୍ତି। ରଜରେ ଝିଅମାନେ ବହୁତ ସୁନ୍ଦର ଭାବେ ନିଜକୁ ସଜେଇ ଥାନ୍ତି, ମୁଣ୍ଡରେ କୁଙ୍କୁମ, ଚନ୍ଦନ ଲଗାଇ ସାଜସଜ୍ଜା
ହୋଇଥାନ୍ତି । ଘରେ ଭଳିକି ଭଳି ପିଠାର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥାଏ । ପିଠା, ପୋଡ଼ପିଠା, ଖିରି, ଖେଚୁଡ଼ି ଓ ମିଠାରେ ଘର ଅଗଣା ମହକି ଉଠିଥାଏ । ସମସ୍ତେ ପିଠା ଖାଇ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କରିଥାନ୍ତି । ଆଉ ତା’ ସାଙ୍ଗକୁ ରଜ ପାନ ଖୁଆ ଉତ୍ସବକୁ ଆହୁରି ଉତ୍ସବମୁଖର କରିଦିଏ । ରଜ ତିନିଦିନ ଯାକ ପିଠା ଖାଇ, ଦୋଳି ଖେଳି ଝିଅ ବୋହୁମାନେ ବେଶ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ଏହାକୁ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ।